Beste lezer (m/v),

Ik hoop dat het je goed gaat.

Dit jaar heb ik voor het eerst sinds 2020 weer eens zelf een retraite gedaan (twee zelfs): in februari en juli 8 dagen in Dhammaramsi in België. Het is mij heel goed bevallen.
Daarnaast heb ik acht 5-daagse retraites, een 10-daagse en een 14-daagse (in Engeland) begeleid, en een 10-daagse georganiseerd.
Er is veel gedoneerd na de retraites. Het spaargeld van de Mahasi Sayadaw Stichting is gegroeid van € 160.000 tot € 175.000, en het jaar is nog niet eens voorbij.
Momenteel ben ik bezig om de Nederlandse vertaling van In This Very Life, Nog in dit leven, af te maken. In september komt het boek uit.
Vriend en collega Jerome is gelukkig weer volledig aan het werk na zijn fietsongeluk in juni.

In deze nieuwsbrief:
1. Winnen en verliezen
2. Een eigen centrum
3. Vertaling In This Very Life
4. Nieuwe naam website
5. Programma 2024

Met een hartelijke groet,
Guus Went
www.mahasi.net

1. Winnen en verliezen

Winnen en verliezen zijn twee van de wisselvalligheden in de wereld. Er zijn acht wisselvalligheden, ingedeeld in vier paren:

• winst en verlies (of: voordeel en nadeel)
• goede reputatie en slechte reputatie,
• geprezen worden en gelaakt worden,
• geluk en leed (of: gemak en ongemak)

Deze wisselvalligheden zijn onpersoonlijke, natuurlijke, feitelijke verschijnselen die zich voordoen, die los staan van de mensen die ze ondervinden. Zelfs de Boeddha ontkwam er niet aan. We hoeven ons er niet mee te identificeren.

Gelijkmoedigheid helpt met deze wisselvalligheden om te gaan. ‘You win some, you lose some’, zeggen we tegenwoordig. Of: ‘Elk nadeel heb z’n voordeel’. Het is de kunst een goede winnaar te zijn en een goede verliezer. Voordat tennissers op Wimbledon het Centre Court betreden, passeren zij de beroemde regels uit het gedicht ‘If’ van Nobelprijswinnaar Rudyard Kipling (hier mijn Nederlandse vertaling):
If you can meet with Triumph and Disaster
And treat those two impostors just the same

De Boeddha zegt:
Overwinning kweekt haat. De verslagenen leven in pijn. Degenen die vreedzaam zijn, leven gelukkig door zowel overwinning als verlies op te geven. (Dhammapada 201)

Winnen en verliezen zijn onpersoonlijke processen die haat veroorzaken.
Verliezers (‘losers’) leven in haat – dat kan boosheid zijn, maar ook angst of verdriet. Dat is niet de schuld van de overwinnaar, maar inherent aan verliezen.
Denk en zeg niet te gauw dat het mensen zijn die haat zaaien! En ook al zou iemand zaaien, het is – hoe dan ook – altijd mogelijk een zaadje niet te laten opkomen.
Het zou goed zijn als een overwinnaar grootmoedig is en de verslagene ook wat gunt. Wakker de haat van de verliezer niet extra aan.
En als je verliezer bent: néém je verlies.

• De winnaars van de Eerste Wereldoorlog (met name Engeland, Frankrijk, Rusland en de VS) legden de verliezers (met name Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk) in o.a. de Vrede van Versailles (1919) zoveel straf op, dat daarmee de kiem voor de volgende oorlog gezaaid was. ‘Zonder Versailles was er geen Hitler geweest’, zei SS-generaal Rauter kort voordat hij na de oorlog op de Waalsdorpervlakte voor het vuurpeloton kwam.
• Na de val van de Berlijnse Muur in 1989, en nadat het Pact van Warschau zichzelf had opgeheven in 1991, dachten veel mensen in het Westen dat wij daarmee de Koude Oorlog (1945-1991) tegen de Sovjet-Unie gewonnen hadden. Helaas, onze leiders bleken slechte winnaars, die niets van de geschiedenis geleerd hadden. En waar waren wij, het gewone volk, met de zogeheten Vredesbeweging toen deze meer dan ooit nodig was? Hadden wij in 1991 de NAVO niet kunnen opheffen? Hadden wij toen geen helpende hand kunnen uitsteken naar de zogeheten verliezers? Dertig jaar lang is het volstrekte tegendeel gebeurd. De oorlog in Oekraïne is het trieste resultaat.
• Het kan ook anders. Toen Japan zich in 1945 had overgegeven, bekende Keizer Hirohito (1901-1989) schuld tegenover Douglas MacArthur, Supreme Commander for the Allied Powers: ‘Ik sta hier niet als keizer, maar als oorlogsmisdadiger. Straf alstublieft mij en niet mijn arme volk.’ Generaal MacArthur was zo onder de indruk, dat hij de straf die hij voor de keizer in gedachten had, halveerde. Hier zien we een verliezer die zijn verlies neemt, en een winnaar die grootmoedig is. Wie zal ontkennen dat het Japan daarna voorspoedig is gegaan?

Winnaar én verliezer: keer naar binnen en onderzoek jezelf. De Boeddha zegt:
Al overwint iemand duizend maal duizend mannen op het slagveld, degene die zichzelf overwonnen heeft, is de meest nobele overwinnaar. (Dhammapada 103)

Op 22 november waren er in ons land algemene verkiezingen. Wanneer de winnaars én de verliezers serieus zelfonderzoek doen, kunnen zij bij zichzelf bijvoorbeeld het volgende tegenkomen:

1. Liegen:

• wie niet psychologisch onderlegd is en desondanks iemand anders, zelfs hele groepen mensen, betitelt als ‘-foob’, of als iemand die een fobie heeft, matigt zich daarmee aan de psyche van andere mensen te kennen, maar is zelf een verwarde geest;
• wie een ander deze veronderstelde fobie ook nog eens verwijt, onderhoudt daarmee haat in zichzelf;

2. Grof spreken:

• wie vanuit een zichzelf toegekende autoriteit oproept om een tegenstander te doden, zakt daarmee door de morele ondergrens van menselijkheid, beïnvloedt een hele maatschappij en zet daarin een toon van haat; dit heeft misschien wel meer invloed dan één daadwerkelijke handeling van doden;
• iemand een ziekte toewensen;
• iemand bespotten om lichaam, leeftijd, geaardheid of kleding (bijvoorbeeld ‘kopvod’ in plaats van hoofddoek).

3. Verdelend spreken: verdeeldheid zaaien in plaats van verbinden

• etiketten plakken op mensen, categoriseren (als ‘links’, ‘rechts’, ‘zwart’, ‘wit’, ‘-ist’, ‘-foob’ enz.);
• andere mensen beschuldigen, hiermee onderhouden wij haat in onszelf;
• mensen tegen elkaar ophitsen;
• iemand levenslang fouten blijven verwijten.

Inkeer biedt een perspectief voor winnaars én verliezers om een nobele overwinnaar te worden. De winst van een nobele overwinnaar is niet werelds en wisselvallig, maar overstijgt de wereld, zelfs de grens van leven en dood. Het opgeven van slecht gedrag is een overwinning die vreugde en vriendelijkheid zaait, ook bij tegenstanders.

Een tekst uit de Christelijke traditie:
Ik zeg u: zo zal er in de hemel meer vreugde zijn over één zondaar die tot inkeer komt dan over negenennegentig rechtvaardigen die geen inkeer nodig hebben. (Lucas 15:7)
Het mooie is dat deze hemelse vreugde ook op aarde verwerkelijkt kan worden.

2. Een eigen centrum

De Mahasi Sayadaw Stichting heeft momenteel € 175.000 op de spaarrekening staan. Er zijn verschillende partijen die ook een dergelijk bedrag hebben, en genegen zijn met ons mee te doen. Maar de één wil momenteel alleen iets in Nederland, de ander wil niet naar Duitsland, en zo heeft ieder zijn of haar eigen wensen.

Het meest hoopgevend is dit jaar een bod geweest wat we gedaan hebben op een boerderij in Olst, maar de bestemming retraitecentrum werd door de eigenaren niet wenselijk geacht.

Wij maken onderscheid tussen korte termijn en lange termijn. Voor de korte termijn zoeken we een locatie in Nederland of op maximaal 5 uur rijden vanuit Nederland. Het kan een voormalig hotel zijn, een voormalig klooster, een bestaande groepsaccommodatie of een geschikte boerderij.

Mijn persoonlijke ideaal is om op langere termijn ergens in (Midden-?)Europa een accommodatie te hebben waar wij één of twee in Birma opgeleide monniken/nonnen gastvrijheid kunnen verlenen, en waar yogi’s op Aziatische voorwaarden (idealiter zonder verblijfkosten) retraites van meerdere maanden kunnen doen. Zonder daarvoor dus Westerse tarieven te hoeven betalen, en zonder daarvoor de verre reis naar Azië te hoeven ondernemen.

3. Vertaling In This Very Life

4. Nieuwe naam website

5. Programma 2024

Hier is de Agenda 2024. – de eerste twee retraites zijn bijna vol.